Yeni Delhi

Hindistan’ın başkenti 1911 yılında Kalküta’dan Delhi’ye taşındı. Tarihi 5000 yılı bulan Delhi, birçok hanedan tarafından başkent olarak kullanılmış ve toplam 7 defa inşa edilmişti. Delhi’nin hemen güneyine 1920’li yıllarda yeni bir kent projesi üretildi. 20. yüzyılın en önemli mimarlarından Edwin Lutyens bu yeni kenti tasarladı ve 1931 yılında başkent Delhi’den Yeni Delhi’ye taşındı. Yeni Delhi, bu bölgede kurulan 8. kenttir. Hindistan 1947 yılına kadar İngiltere hakimiyetinde kaldı; bağımsızlıktan sonra da Yeni Delhi başkent ve yönetim merkezi oldu. İki yanında ağaçlar dizili geniş bulvarları ve modern evleriyle bilinen Yeni Delhi ve hemen kuzeyinde kurulu eski merkez Delhi’de 2006 yılına göre 17 milyonun üzerinde nüfus yaşıyor. Yeni Delhi bugün ülkenin endüstri, yönetim, eğitim ve kültür merkezi konumunda. Eski ve Yeni Delhi kentleri, Hindistan’da genellikle tek bir kentmiş gibi algılanıp Delhi diye adlandırılıyor.

Yeni Delhi, ülkenin kuzeyindeki Yamuna Nehri kıyısında kurulu. Ilıman bir iklime sahip kentte en soğuk aylar aralık ve ocakta sıcaklık 7 dereceye kadar düşerken, en sıcak aylar haziran ve temmuzda 40 dereceye ulaşıyor.

Gezilebilecek Yerler

Eski Delhi: Şahcihanabad adı verilen ve Yeni Delhi’den önceki 7. Delhi’nin surları Red Fort’un (Kızıl Kale) batısından başlar ve yıkıntılar halinde devam eder. Duvarın en kuzeyindeki Keşmir Kapısı vardır; onun batısındaki Sabzi Mandi’de, buradaki savaşta ölen İngilizlerin anısına yapılmış bir anıt bulunmaktadır.

Chandi Chowk: Eski Delhi’nin rengârenk ana caddesidir. Burda günün her saati kalabalık ve kaotik bir ortam vardır; Yeni Delhi’nin düzgün, açık ve geniş caddelerine hiç benzemez. Chandi Chowk’un bir ucunda Red Fort, öbür ucunda ise Jama Masjid (Cuma Camisi) karşı karşıya bulunur.

Red Fort: Bu kale Hint dilindeki adı Lal Qila’yı (Lal=kırmızı, Qila=Kale) taşlarının renginden alır. Moğol İmparatoru Şah Cihan tarafından 1648 yılında yaptırılan kalenin girişinde sizi birçok gönüllü rehber ve seyyar satıcı gelenleri karşılar. Kalenin önünde genellikle cambazlar, büyücüler, sihirbazların gösteriler yaptığı panayırlar kurulur. Kalenin girişi, turistik malzeme satan birçok dükkânla dolmuştur. Bütün bu hengâmeyi aştıktan sonra geniş bahçeler, sakin ve huzurlu mekânlarla önünüzde birdenbire bambaşka bir dünyanın kapıları açılır. Kalenin arkasında Yamuna Nehri akar. Red Fort’a girdikten sonar ana giriş kapısı Lahore, imparatorun, halkın şikâyetlerini ve önerilerini dinlediği Divan’ı Aam, imparatourun özel misafirlerini ağırladığı Divan-ı Has, Kraliyet Hamamı görülebilir.

Jama Masjid: Anlamı “Cuma Camisi” olan mescit, Hindistan’ın en büyük Camii ve Şah Cihan’ın mimarlık alanındaki en büyük eseridir. Toplam 25 bin kişinin namaz kılabileceği bir avlusu, üç büyük giriş kapısı, dört kulesi ve 40 metre yüksekliğindeki iki minaresi olan cami 1658 yılında inşa edilmiştir.

Raj Ghat: Burası Mahatma Gandi’nin 1948 yılında öldürüldükten sonra yakıldığı yerdir. Ghat, artık sık ağaçlı güzel bir park görünümündedir. Buradaki ağaçlardan birçoğunun üzerinde onu diken ünlülerin isimleri görülebilir.

Jantar Mantar: Burası, 1725 yılında Jaipur sultanı Mihrace II. Jai Singh tarafından Rasathane olarak yaptırılmıştır. Connaught Place’e yakın olduğu için her zaman kolaylıkla ziyaret edilebilir. Burada bulunan dev boyutlardaki güneş saati saniyeleri bile saydırabilecek hassaslıkta çalışmaktadır. Güneş ve ay tutulmalarını hesaplayan, yıldızların yörüngelerini gösteren ve cennetlik bedenlerin geçişlerini inceleyen aletler yan yana inşa edilmiştir.

Firoz Şah Kotla: Toplam 8 defa kurulan Delhi’nin 5. kurucusu Firuz Şah Tuğlak’ın adını taşıyan saraydan günümüze, sadece harabe duvarlar ve ünlü Ashoka sütunu kalmış.

India Gate: Raj Path olarak bilinen parlamento yolunun doğu ucunda bulunan yapı 42 metre yüksekliğinde, taştan yapılmış ve zaferi sembolize eden bir geçittir. 1. Dünya Savaşı’nda ve 1919 yılındaki Afganistan ile yapılan çatışmalarda ölen 90 bin Hint askerinin isimleri bu anıtın üzerine tek tek kazınmıştır.

Rashtrapati Bhavan: Hindistan Cumhurbaşkanı’nın resmi ikametgâhı 1929 yılında yapılmıştır. Saraya benzeyen binası ve Moğol bahçeleriyle 130 hektarlık bir alan kaplar.

Kutub Minaresi: Müslümanların Delhi’deki son Hindi Kralını yenmesi şerefine 1193 yılında yapılmıştır. Yüksekliği 73 metre, taban çapı 15, tepe çapı 2.5 metredir. Beş katlı minarenin birinci katı kırmızı taştan, dördüncü ve beşinci kat ise mermerden yapılmıştır.

Kuvvet-ül İslam Camisi: Qutub-id Din, bu caminin yapımını 1193 yılında tamamlamıştı. Aradan geçen asırlar boyunca bu yapıya sayısız ekleme, uzatma ve genişletmeler yapıldı. Caminin mimari özellikleri Hindi ve Jain etkilerini göstermektedir.

Demir Sütun: Yedi metre yüksekliğindeki bu sütun  M.S. 5. yüzyılda Hindi Kralı Chandra Varman tarafından buraya yerleştirilmiştir. Bu demir sütunun hangi teknolojiyle bu kadar kusursuz yapılabildiği ve aradan geçen 2 bin yılda en küçük bir paslanmanın bile oluşmamasındaki gizem henüz çözülemedi.

Lotus Temple: Dünyanın çeşitli yerlerinde bulunan 7 Bahai tapınağından birisi de Yeni Delhi’de Tughlakabad’tadır. Bahai tapınakları bulundukları yörenin kültürel özelliğini yansıtacak bir mimariyle yapılmaktadır. Bu yüzden Delhi’deki bu tapınak, Lotus Çiçeği biçimindedir.

Kültür ve Eğlence

Yeni Delhi’de pek çok büyük ve önemli tarih, sanat ve el sanatları müzeleri bulunuyor. Kent kültür hayatının merkezinde bu müzeler yer alıyor. Bunların en büyükleri:

Ulusal Müze: Janpath’daki Ulusal Müze’de Hindistan tarihine ait pek çok eser görülebilir. Burada, M.Ö. 2 ve 3. yüzyıllara kadar uzanan Maurya dönemine ait tarihi kalıntılardan güney Hindistan’ın Vijayanagar bölgesinin el işlerine, değişik kabilelerin yerel giysilerinden İngiliz dönemine kadar pek çok eser ziyaretçileri bekliyor. Bu müze, Delhi’de kesinlikle görülmesi gereken yerlerden biridir.

Indira Gandhi Müzesi: Indira Gandhi’nin yaşadığı ev aynı zamanda ofis olarak kullanılıyordu. Gandhi, Sikh koruyucuları tarafından suikasta uğradığında bu evdeydi.
Gandhi’nin  kişisel eşyaları, vurulduğu yerdeki ayak izleri sergilenmektedir.

Nehru Müzesi: Hindistan’ın ilk başbakanı J. Nehru’nun kullandığı eşyalar, yaşamı, mücadelesi ve onunla ilgili basılmış eserler sergilenmektedir. Turist mevsiminde geceleri ses ve ışık gösterisi de yapılmaktadır.

Delhi’de 20 yıldır düzenlenen “Uluslararası Mango Festivali” de ilginç bir kültürel etkinlik. Bu festivalde 500’den fazla mango türü sergilenmektedir.

Yeme İçme

Hindistan’da hem çok lezzetli hem de çok kötü yemekler yiyebilirsiniz; dikkat. Çok yaygın olan bir inancın aksine bütün Hindu’lar vejetaryen değildir. Katı etyemezlik Moğol ve Müslüman işgallerinden uzak kalabilmiş olan Güney Hindistan’da daha yaygındır.  Hindistan’ın kuzeyi ile güneyi arasında yemek alışkanlıkları ve tarzları açısından gerek tarihsel gerekse de iklim şartları nedeniyle farklılıklar oluşmuştur. Kuzey mutfağında daha fazla et kullanılır. Özelliği, daha çok miktarda baharat ve daha az acı biber kullanmadır. Güneyde ise yemekler daha katı vejetaryendir. Daha fazla miktarda pilav tüketilir ve yemekler daha acıdır.

Delhi’nin ulusal mutfağı Mughlai mutfağından kaynağını alır. Daha çok Delhi sokaklarında bulacağınız, İspanyol tarzı tapas ve Türk tarzı mezelere benzeyen “chaat”ların tadına mutlaka bakın. Janpath ve Connaught Place bölgesi Hint tarzı fast food merkezleridir. Burada oldukça iyi kalitede yiyecekler, ucuz, temiz ve sağlıklı bir ortamda sunulmaktadır. Buralarda Samosa ve Dosa çeşitleri gibi tipik Hint mutfağı ürünlerinin yanında, Hamburger gibi batılı tarz yiyecekleri de bir arada bulabilirsiniz. Pahalı ve turistik mekânlar daha çok Paharganj bölgesindedir. Burada Çin ve Batı mutfağından örnekler bululabilirsiniz.

Alışveriş

Yeni Delhi’de bulamayacağınız hiçbir şey yok denilebilir. Elektronikten tekstile, yerel el işlerinden kitaplara, yiyecekten antikaya hemen her sokakta alışveriş yapabilirsiniz. Fiyatlar her ne kadar sabit deseler de mutlaka pazarlık yapılıyor. Dükkanların çoğu gece saat sekize kadar açık.

Delhi merkezinde daha çok lüks ve Batı tarzı eşyalar bulabileceğiniz, kentin ana alışveriş alanının adı Janpath. TDI Mall, Lajpat Nagar Pacific Mall, Anand Vihar büyük kapalı alışveriş merkezleri. Eski Delhi’nin kalbi sayılan, çok küçük dükkânların ve kalabalık dar sokakların olduğu, Hindistan’a özgü pazaryeri Chandni Chowk’ta yerel ürünler satın alabilirsiniz. Özellikle elektronik aletlerin satıldığı, Connaught Place’ın altındaki yer altı pazarının adı ise Palika.